Często kandydaci do pracy – a jeszcze częściej pracownicy – informują pracodawców o tym, że są niepełnosprawni. I przeważnie przedkładają też dokument, który to poświadcza. Chcą bowiem uzyskać określone uprawnienia związane z niepełnosprawnością.
Czy w skierowaniu na badania wpisujemy informację o niepełnosprawności?
Załóżmy, że pracodawca dowiaduje się o niepełnosprawności pracownika (lub kandydata do pracy). Czy ten fakt należy jakoś odnotować w skierowaniu na badania wstępne, okresowe lub kontrolne? Ponieważ były sprzeczne opinie w praktyce, wystąpiliśmy o rozstrzygnięcie tego dylematu zarówno do resortu pracy, jak i do resortu zdrowia. Otrzymaliśmy z obu ministerstw zgodne stanowiska w tej sprawie.
Wątpliwości
W praktyce powstało jednak pytanie, czy w takim przypadku pracodawca powinien jakoś odnotować fakt niepełnosprawności pracownika w skierowaniu na badania profilaktyczne (wstępne, okresowe czy kontrolne)? W ostatnich czasach pojawiały się sprzeczne opinie w tej kwestii.
Z jednej strony taka informacja jest dość istotna w kontekście zdrowia czy uprawnień pracownika. Z drugiej jednak strony z formularza skierowania na badanie nie wynika obowiązek podawania takiej informacji. A zatem jej podanie mogłoby rodzić problemy w świetle ochrony danych pracownika.
Zgodne stanowiska obu resortów
Aby gruntownie rozstrzygnąć tą kwestię, wystąpiliśmy o stanowisko w tej sprawie do dwóch resortów, których zakres działania może się wiązać z badaniami pracownika, czyli do:
- Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki społecznej oraz
- Ministerstwa Zdrowia.
Oba ministerstwa zgodnie opowiedziały się za tym, aby informacji o niepełnosprawności pracownika nie wpisywać w skierowaniu na profilaktyczne badania lekarskie pracownika.
Zdaniem resortu pracy:
W skierowaniu [na badania profilaktyczne pracownika – przyp. red.] nie ujawnia się stopnia niepełnosprawności pracownika, lecz cechy stanowiska pracy, na którym dana osoba jest lub ma być zatrudniana, a także określa towarzyszące czynniki ryzyka. Wzór skierowania określony jest w załączniku 3a do rozporządzenia (…) z 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej (…).
Nie ma więc podstaw prawnych, by informacja o niepełnosprawności musiała być lekarzowi przekazana. (…) O wszelkich przeciwwskazaniach lub problemach zdrowotnych, które mogą mieć znaczenie na stanowisku pracy, sam pracownik powinien powiadomić lekarza o swoim stanie zdrowia, by ten dokonał prawidłowej oceny zdolności do pracy na stanowisku.
Stanowisko Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z 20 marca 2024 r.
Zdaniem resortu zdrowia:
informujemy, że skierowanie pracodawcy na badania profilaktyczne, o których mowa w Kodeksie pracy, powinno zawierać:
1) określenie rodzaju badania profilaktycznego, jakie ma być wykonane;
2) w przypadku osób przyjmowanych do pracy lub pracowników przenoszonych na inne stanowiska pracy - określenie stanowiska pracy, na którym osoba ta ma być zatrudniona; w tym przypadku pracodawca może wskazać w skierowaniu dwa lub więcej stanowisk pracy, w kolejności odpowiadającej potrzebom zakładu;
3) w przypadku pracowników - określenie stanowiska pracy, na którym pracownik jest zatrudniony;
4) opis warunków pracy uwzględniający informacje o występowaniu na stanowisku lub stanowiskach pracy, o których mowa w pkt 2 i 3, czynników niebezpiecznych, szkodliwych dla zdrowia lub czynników uciążliwych i innych wynikających ze sposobu wykonywania pracy, z podaniem wielkości narażenia oraz aktualnych wyników badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia, wykonanych na tych stanowiskach
(…) Obowiązujący zakres danych objętych skierowaniem na badania lekarskie nie przewiduje umieszczania informacji o tym, że badaniom będzie poddana osoba niepełnosprawna. Lekarzowi przeprowadzającemu badanie pracownik może przedstawić orzeczenie.
Stanowisko Ministerstwa Zdrowia z 22 marca 2024 r.
art. 229 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz.U. z 2023 r. poz. 1465),
załącznik 3a do rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie Pracy (Dz.U. z 2023 r. poz. 607, z późn. zm.).