Jeśli święto przypada w dniu wolnym z tytułu przeciętnie 5-dniowego tygodnia pracy (którym zwykle jest wolna sobota) obniża wymiar czasu pracy w danym okresie rozliczeniowym (art. 130 § 2 kp). Co oznacza, że za święto przypadające w wolną sobotę trzeba udzielić pracownikowi dodatkowego dnia wolnego – koniecznie w tym samym okresie rozliczeniowym. To samo dotyczy przypadku, gdy święto przypadnie w innym dniu wyznaczonym jako wolny z tytułu przeciętnie 5-dniowego tygodnia pracy (zob. przykład dotyczący wolnego poniedziałku).
Jak udzielić dnia wolnego za święto w sobotę 11 listopada 2023 r. (przykłady)
Pamiętajmy, że w sobotę 11 listopada 2023 r. przypada jedyne w tym roku święto, za które trzeba udzielić pracownikom dodatkowego dnia wolnego od pracy do końca okresu rozliczeniowego. Jak wyznaczyć termin dnia wolnego? Czy można przenieść odbiór np. na inny miesiąc? A jeśli pracownik będzie chory w dniu święta lub dniu odbioru? Oto wyjaśnienia i przykładu
Przykład
Pracująca sobota, wolne w poniedziałki
Pracodawca zarządził, że w listopadzie soboty będą generalnie pracujące, natomiast poniedziałki będą wolne z tytułu przeciętnie 5-dniowego tygodnia pracy. W tej sytuacji sobota 11 listopada będzie wolna (z racji święta), ale nie trzeba już udzielać za nią dodatkowego dnia wolnego.
Przykład
Odbiór w ramach okresu rozliczeniowego
Pracodawca postanowił, że dzień wolny za święto w przypadające w wolną sobotę 11 listopada 2023 r. pracownicy odbiorą w piątek 22 grudnia 2023 r. Czy może tak postąpić?
To zależy. Jeśli listopad i grudzień są objęte jednym okresem rozliczeniowym czasu pracy – taki odbiór jest możliwy. Jeśli jednak tak nie jest – wówczas taki odbiór nie byłby możliwy (w razie kontroli PIP ma wówczas prawo uznać, że nie oddano dnia wolnego i nakazać wypłatę wynagrodzenia za pracę nadliczbową).
Jeśli więc mamy np. 3-miesięcne okresy rozliczeniowe i jeden z nich trwa np. od 1 października do 31 grudnia, to dodatkowego dnia wolnego za święto w sobotę 11 listopada możemy udzielić np. 22 grudnia.
Dzień wolny wyznaczamy już w rozkładzie
Dodatkowy dzień wolny za święto przypadające w dniu wolnym z tytułu przeciętnie 5-dniowego tygodnia pracy należy zasadniczo zaplanować już na etapie sporządzania rozkładu czasu pracy na dany okres. Zdarza się jednak, że pracodawca pozostawia pracownikom decyzję co do daty odbioru dnia wolnego. Jest to możliwe, jednak w takim przypadku warto:
-
polecić im, aby decyzję o tym, który dzień wybiorą podjęli z wyprzedzeniem, zanim powstanie grafik na miesiąc, w którym przypada święto albo
-
zapisać gdzieś w treści rozkładu na dany miesiąc, że dodatkowo pracownicy mają do odbioru 1 dzień (8 godzin).
Jeśli bowiem ogłosimy rozkład, który nie ma przewidzianego dodatkowego dnia wolnego za święto przypadające w sobotę (i nie ma przynajmniej informacji, że pracownicy muszą ten dzień wybrać), to możemy się spotkać z zarzutem nieprawidłowo planowania czasu pracy.
Zwolnienie lekarskie w dniu odbioru – czy trzeba wyznaczyć kolejny dzień wolny?
Gdy pracodawca musi udzielić dnia wolnego za święto przypadające w wolną sobotę (jak w listopadzie 2023 roku), dzień wolny z tego tytułu powinien otrzymać także pracownik, który w dniu świątecznym przebywał na zwolnieniu lekarskim.
Przykład
Zwolnienie lekarskie w czasie święta, odbiór po zakończeniu choroby
Pracownik przebywał na zwolnieniu lekarskim od 26 października do 15 listopada 2023 r. Jako dzień wolny z tytułu święta przypadającego 11 listopada pracodawca wyznaczył wolne 17 listopada. Z dnia wolnego skorzysta również pracownik, który 15 listopada miał wrócić do pracy ze zwolnienia lekarskiego.
Jeżeli bowiem pracodawca wyznaczył jako dzień wolny w zamian za święto dzień przypadający po powrocie chorego pracownika do pracy, pracownik ten ma prawo z tego wolnego dnia skorzystać.
Inaczej kwestia ta kształtuje się, w przypadku gdy wyznaczony przez pracodawcę dzień wolny przypadałby w czasie przebywania pracownika na zwolnieniu lekarskim. W takim przypadku nie trzeba więc wyznaczać ponownie dnia wolnego dla pracownika, który w dniu uznanym przez pracodawcę za wolny od pracy przebywał na zwolnieniu lekarskim.
Przykład
Dzień świąteczny i dzień odbioru przypadają w czasie choroby
Pracownik miał zaplanowany w rozkładzie odbiór dnia wolnego na 17 listopada za 11 listopada. Jednak zachorował i był na zwolnieniu chorobowym od 15 do 30 listopada. W takim przypadku należy przyjąć, że dzień wolny za święto przypadające w sobotę 11 listopada został pracownikowi zagwarantowany. Nie trzeba więc dodatkowo wyznaczać innego dnia odbioru.
Taka sama zasada obowiązuje w przypadkach nieplanowanych w rozkładzie, gdy pracodawca wzywa pracowników do pracy w dniu, który miał być wolny. Jeśli wyznaczy w zamian inny dzień wolny, a pracownik w dniu odbioru będzie chory, nie udziela się mu dodatkowego dnia wolnego. Pod warunkiem jednak że najpierw wyznaczył dzień wolny, a dopiero potem pracownik zachorował. Inaczej mógłby spotkać się z zarzutem, że specjalnie wyznaczył odbiór wtedy, gdy pracownik miał zwolnienie, aby tak naprawdę nie oddać dnia wolnego. Jeśli jednak wyznacza dzień wolny dla większej liczby pracowników, powinien obronić się przed tego typu zarzutem.
Przykład
Wskazanie daty odbioru przed chorobą pracownika lub w trakcie choroby
W zakładzie wyznaczono na dzień 17 listopada odbiór dnia wolnego za święto w sobotę 11 listopada. Jednak z uwagi na awarię w dniu 11 listopada pracodawca wezwał do pracy wszystkich pracowników. Dzień wolny w zamian za pracę w tym dniu wyznaczył na 13 listopada. Niestety jeden z pracowników zachorował i w dniach 13-14 listopada przebywał na zwolnieniu lekarskim. Pomimo choroby pracownika należy przyjąć, że odebrał dzień wolny w zmian za pracę 11 listopada.
Nieco kontrowersyjny może być przypadek, gdy pracodawca wiedząc, że pracownik 13 listopada będzie chory (np. gdyby zwolnienie przypadało na 5–17 listopada) i tak wyznacza załodze odbiór dnia wolnego na 13 listopada. Jeśli jednak pracodawca jest w stanie wykazać, że kierował się obiektywnymi kryteriami (a nie tylko tym, by pozbawić tego konkretnego pracownika odbioru dnia wolnego), np. w dniu 13 listopada miał mniejsze zapotrzebowanie na pracę, taka decyzja powinna być bezpieczna. Będzie tak szczególnie w przypadku wyznaczania odbioru dnia wolnego dla liczniejszej grupy pracowników, gdy trudno oczekiwać, że pracodawca będzie brał przy odbiorze pod uwagę pojedyncze zwolnienia chorobowe.
Wezwaliśmy pracownika 11 listopada – będą aż 2 dni wolne
Jeżeli – tak jak w listopadzie 2023 roku – wypada święto w wolną sobotę i pracownik zostałby wezwany do pracy w takim dniu wolnym, należy udzielić mu 2 dni wolnych – jednego z tytułu święta i drugiego z tytułu pracy w wolną sobotę. Z tym że dzień wolny z tytułu święta powinniśmy wyznaczyć już na etapie tworzenia rozkładu, natomiast praca w wolną sobotę jest zawsze nieplanowana. Konieczność pracy w wolną sobotę wynikła dopiero po wejściu w życie rozkładu. Pracy w dni wolne z tytułu 5-dniowego tygodnia pracy – podobnie jak pracy w nadgodzinach – nie należy planować w rozkładzie.
Przykład
Pracownik wezwany do pracy w wolną sobotę 11 listopada 2023 r.
W drugiej połowie października pracodawca stworzył rozkład czasu pracy na 1-miesięczny okres rozliczeniowy obejmujący listopad 2023 r. Wiedząc o tym, że 11 listopada wypada święto w sobotę, zaplanował w rozkładzie 17 listopada 2023 r. jako dodatkowy dzień wolny – z tytułu tego święta.
Jednak później okazało się, że pracodawca musi natychmiast wezwać pracownika do pracy 11 listopada na 2 godziny (z powodu swoich szczególnych potrzeb). W zamian za taką pracę musi mu oddać dodatkowy dzień wolny do końca okresu rozliczeniowego np. 30 listopada. Nie może uznać, że pracownik odebrał z tego tytułu dzień wolny 17 listopada, gdyż ten dzień jest już wolny z tytułu święta.
- art. 129, art. 130, art. 1513 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz.U. z 2023 r. poz. 1465 ze zm.).
Podobne artykuły
Aktualny numer Pokaż listę wydań »
Aktualności kadrowe nr 262 - Kwiecień 2024
Dostępny w wersji elektronicznej
Powrót po macierzyńskim, rodzicielskim, wychowawczym: czy zawsze na swoje stanowisko?
Zapisz się na newsletter
